Realizacja zadań związanych z sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez Władze Grodziska Mazowieckiego. Do najważniejszych z nich należą:

• • Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Grodzisk Mazowiecki na lata 2021-2023,

  • Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Grodzisk Mazowiecki na lata 2023-2026,

  • Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2023-2025,

  • Grodziska Karta Dużej Rodziny,

  • Wieloletni program "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2019-2023,

  • Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Grodzisk Mazowiecki.

Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.

Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2023 r. wiąże się z kontynuowaniem działań Gminy Grodzisk Mazowiecki związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców. Niemniej, warto zauważyć, że wpływ na malejącą tendencję ma znacząco odznaczający się w 2022 r. poziom wydatków na wypłacone świadczenia wychowawcze („500+”), podczas gdy w 2023 r. w budżecie Gminy wydatki na ten cel uległy znaczącemu zmniejszeniu, gdyż zadanie to przejął ZUS. Kluczowa część środków zrealizowanych przez gminę w 2022 r. dotyczyła również wypłaty dodatku osłonowego i węglowego dla mieszkańców oraz świadczeń społecznych związanych z udzielaniem pomocy obywatelom Ukrainy, podczas gdy w 2023 r. charakteryzowały się one znacznie mniejszą kwotą.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. 

Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy czy ustaw o dodatku węglowym, elektrycznym.

Obecna struktura organizacyjna Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. 

Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2023 r. OPS wydatkował 36.171.780,09 zł. Tak wysokie zmniejszenie wydatków w stosunku do 2022 r. spowodowane było m.in. przeniesieniem realizacji Programu 500+ do ZUS.

Źródłem finansowania zadań realizowanych przez OPS są: 

• środki własne gminy, 

• dotacja do zadań własnych, 

• oraz dotacja do zadań zleconych.

W trakcie 2023 r. OPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki oraz inne świadczenia ze źródeł zewnętrznych, np. w ramach programów "Posiłek w szkole i w domu na lata 2019-2023", "Pomoc Żywnościowa 2014-2020". Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej OPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe, takie jak koordynacja pracy Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego, przygotowanie paczek mikołajkowych, a także we współpracy z Stowarzyszeniem „Dla Autyzmu” w zakresie nowych projektów społecznych.

Przyczyny korzystania z pomocy społecznej w 2023 r.

• W 2023 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 627 rodzin, a niepieniężnymi 332 rodziny. 

• Pracę socjalną świadczono wobec 444 rodzin.

W ramach zadań zleconych z pomocy skorzystało 20 dzieci, którym udzielono pomocy w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.

Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez gminę były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.

Łączne wydatki w ochronie zdrowia w 2023 r. wyniosły blisko 5mln zł, w tym najwyższa kwota wynosząca niespełna 3 mln zł to wydatki inwestycyjne. Wydatkowano również w celu przeciwdziałania uzależnieniom. Wydatki te w głównej mierze skupiały się na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin, a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych. Pozwoliło to m.in. na zapewnienie funkcjonowania świetlic profilaktyczno-wychowawczych, a także podjęcie szeregu innych zadań, które w głównej mierze były realizowane w ramach działań zatrudnionego w Ośrodku Pomocy Społecznej głównego specjalisty do spraw uzależnień.

Zgodnie z Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii w 2023 r. zrealizowano szereg działań o charakterze profilaktycznym, terapeutycznym i rehabilitacyjnym, dotyczących zażywania środków psychoaktywnych, skierowanych do mieszkańców Gminy Grodzisk Mazowiecki.

W 2023 r. w Grodzisku Mazowieckim kontynuował swoją działalność Punkt Informacyjno–Konsultacyjny. W PIK-u dyżurowali: prawnik, konsultant ds. uzależnień, konsultant ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, dwóch psychologów dla dorosłych oraz dwóch psychologów dla dzieci. 

Główny specjalista ds. uzależnień prowadził zapisy do specjalistów oraz obsługę techniczną i administracyjną Punktu Informacyjno–Konsultacyjnego jak i Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (GKRPA).

Na rzecz ochrony zdrowia w 2023 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej. 

Dokładniejszy opis zadań zrealizowanych w ramach pożytku publicznego znajduje się w części raportu dotyczącej Współpracy z NGO.